«وَ
مَن اَخدَمَ أخاه اَخدمَه الله مِنَ الولدان المخلَّدین، وَ اَسکنَه مَعَ اَولیائه
الطّاهرین».
هر
کس به بردار مسلمان خود خدمت کند، پروردگار عالم -در بهشت- برای او خدمتگزار قرار
می دهد و او را با اولیاء پاک خودش مسکن می دهد.
بهترین
و بالاترین لذّتهای بهشتی، محشورشدن با رسول خدا«ص» و ائمه اطهار (علیهم السّلام)
است. این لذّت معنوی از سنخ لذتهای دیگر نیست. با نعمتهای خوردنی و نوشیدنی بهشت
قابل مقایسه نیست. بلکه از لذّتهایی است که پیشوایان دین (علیهم السّلام) در
مناجاتهای عارفانه خویش بدان اشاره کرده اند. همچون مناجات شعبانیه و دعای کمیل و
ندبه که در فرازهائی از آنها می فرمایند:
«وَ
اَنر اَبصارَ قُلوبنا بضیاء نَظرها الیک حَتّی تخرق اَبصارُ القلوب حُجُبَ النَّور
فتصِلَ الی مَعدَن العَظَمة وَ تَصیرَ اَرواحنا مُعَّلَقةً بعزّ قدسک»[1]
خداوندا
چشم دل ما را به نوری منوّر فرما، که توانائی نظر افکندن به تو را داشته باشد تا
آنجا که چشمان دلها حجابهای نور را بدرد و به کان عظمت برسد و جان و روان ما
آنچنان شود که به عزّت قدس تو تعلّق گیرد.
«أینَ
وَجه الله الّذی إِلیه یَتَوجَّه الأولیاء»[2]
کجاست
آن وجه الهی که دوستان خدا، رو به سوی او آورند؟
در
زمینه خدمت به دیگران، روایات زیادی وارد شده است.
راوی
گوید: در جوار خانه ي خدا، در خدمت امام صادق، (علیه السّلام)، نشسته بودم در حالی
که جمعیّت زیادی در حال طواف بودند. در این هنگام حضرت فرمود: «برآورده ساختتن حاجت
مؤمن بهتر است از طوافی و طوافی و تا ده شمرد.»[3]
یعنی
رفع حاجت مؤمن، ثوابی بیش از ده طوافِ خانه ي خدا دارد. یک طواف خانه ي خدا شش
هزار حسنه دارد. بنابراین، گره گشودن کار برادر مؤمن و رواساختن حاجت او شصت هزار
حسنه دارد. نظیر این روایت، در کتب روائی از قول ائمه طاهرین (سلام الله علیهم
اجمعین) بسیار آمده است.[4]
شارع
مقدس اسلام خدمت به مسلیمن را بسیار گرامی می دارد. بجاست که زندگی خود را صرف و
وقف به مسلمانان کنیم و به سخنی، «دیگرگرا» باشیم، «نه خودگرا». در واقع نیل به
اهداف دنیائی و کسب ذخائر برای سعادت جاودانه ي آخرت تنها در پرتو این همیاری و
دستگیری میسّر می شود. محروم شدن از این توفیق بزرگ به معنای از دست دادن اجری
عظیم است که در آن خشنودی باری تعالی نهفته است. این خدمت، الزاماً منحصر در خدمات
مهم و در ظاهر قابل توجّه نیست. بلکه هر کس در حد توان خویش به رفع نیازهای مردم و
مشکلات اهتمام ورزد، باری از دوش دیگران بردارد.
اگرچه
این کمک به اندازه ي «پاسخ به جواب سؤال کننده ای برای یافتن آدرس» یا «راهنمائی
مراجعه کننده ای در سپاه، برای پیگیری کارش» باشد. مهم کمیّت رفع نیاز نیست، آنچه
اهمیت دارد کیفیت و اخلاص در کار است. چون برخوردهای اسلامی و انسانی باعث انسجام
و استحکام جامعه اسلامی و رشد تفاهم و ترقّی معنوی اشخاص است. البته این مرتبه از
کمک، که به نظر عادّی و بی اهمیت جلوه می کند، بسیار بزرگ، و اجری عظیم دارد.
اما،
چنانچه در برآوردن نیاز مسلمین سستی شود و علی رغم امکان و توان همیاری به این مهم
بها داده نشود، خشم پروردگار عالم برانگیخته می شود. در این مورد نیز، چنان است که
امور به ظاهر کوچک و بی اهمیت، مانند «پاسخ نگفتن به سوال مراجعین» و یا «معطل
کردن آنها» و «کم اهمیتی به کار مردم» و... خشم و عذاب الهی را در پی دارد.
روایتی
که از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است، حکایت از این دارد که بعضی از
انسانها، با غُل و زنجير به صحرای محشر وارد می شوند در حالی که روسیاهند و
چشمانشان از ترس فرو رفته است و بر پیشانی شان نوشته است: «این شخص از رحمت خدا
مأیوس است» سپس، بدو خطاب می رسد: «هذا خائنٌ بالله وَ رسوله» و او را به دوزخ می
افکنند. زیرا، در دنیا قادر به رفع حاجت و نیاز برادر مؤمن خویش بوده و حاجت وی را
برنیاورده است.
اینگونه
روایات هشداری است به تمام انسانها. ولی مسئولین و فرماندهان سپاه باید توجه و
عنایت بیشتری داشته باشند. زیرا، وظیفه ي و مسئولیت سنگین آنان ایجاب می کند که
همپای تعبّد و توجّه کامل و مراقبت دائم، به امور مردم مخصوصاً افراد تحت فرماندهی
خود کاملاً توجّه و رسیدگی کنند؛ شانه های ستبرشان بار خلق را بر دوش کشد وبازوان
تنومندشان تکیه گاه قوی ضعیفان باشد.
یک
فرمانده باید بگونه ای با افراد تحت فرمان خود رابطه ي عاطفی و صمیمی داشته باشد
که آنان فرمانده را برای خود پدری مهربان و برادری خدمتگذار ببینند تا حتی در
مشکلات و گرفتاریهای شخصی بدو مراجعه کنند و با او درددل کنند. چون موفقیت یک فرمانده ي اسلام فقط در خوب
فرماندهی کردن عملیات نظامی و رسیدن به پیروزیهای صوری نیست. فرمانده موردنظر
اسلام و مرضی حق تعالی، آنست که علاوه بر خوب فرماندهی کردن عملیات نظامی، بر قلوب
افراد تحت فرماندهی خود حکومت معنوی داشته باشد، رابطه ای صمیمی و نزدیک با افراد
برقرار کند و از مشکلات و نیازهای مادی و معنوی آنان کاملاً بااطلاع باشد.
پي نوشت
ها:
[1].
مناجات شعبانیه - مفاتیح الجنان
[2]. فرازی از دعای ندبه
[3]. اصول کافی، جلد 3، ص 278
[4]. به اصول کافی، جلد 3،
رجوع شود